ความรักในแบบลัทธิซูฟี(Sufism)
ความรัก (عشق =เอชค์)ในมุมลัทธิซูฟีและการถ่ายทอดบทกวีความรักในวรรณกรรมเปอร์เซียหรือวรรณคดีอื่นๆทั่วโลกเรามักจะคุ้นหูคุ้นตาและถือว่ามีเสน่ห์มากทีเดียว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในลัทธิซูฟี(Sufism)เปอร์เซียหรือสำนักซูฟีอาหรับเราจะเห็นบทกวีแห่งความรักอันน่าภิรมย์ยิ่ง เป็นการใช้มโนคติเกี่ยวกับความรักในการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับพระเจ้าและเป็นการแสดงออกถึงภาวะทางจิตวิญญาณที่ผูกติดและร้อยเรียงเป็นลูกโซ่เชื่อมสัมพันธ์ระหว่างผู้รักกับคนรัก โดยมุ่งเน้นความงดงามทางจิตวิญญาณที่ถ่ายทอดออกมา เพื่อจะสื่อถึงความรักที่มีต่อพระผู้เป็นเจ้าอย่างไร้เงื่อนไขและไร้ขอบเขต
ถ้าเราย้อนดูพระคัมภีร์อัลกุรอานหรือพระวจนะของศาสดาอิสลาม หรือจากนักซูฟีระดับแนวหน้าจากอัครสาวกของพระศาสดาเองจากคนที่อยู่ในบ้านของศาสดา จากคนครอบครัวของศาสดา(อะลุลบัยต์)จากบทดุอาอ์(บทภาวนา) จะพบว่าโองการอัลกุรอานหรือบทดุอาอ์อันทรงพลังนั้นได้กล่าวถึงความสัมพันธ์ของความรักและพลานุภาพแห่งรักระหว่างมนุษย์กับพระเจ้าได้อย่างล้ำลึกทีเดียว
ถ้าเราเพ่งพินิจต่อบทสวดเหล่านั้น อาจจะเริ่มต้นด้วยกับคำว่า”ฮุบบ์”(الحب=อัลฮุบบุ)ความรักที่ถูกนำเสนอในลักษณะที่สร้างมิตรภาพ เป็นการไว้วางใจเป็นอันดับแรก แต่สำหรับลัทธิซูฟี จะใช้คำว่า”อิชค์”عشق ซึ่งด้วยปกติแล้วคำๆนี้มักจะใช้ในรูปของความรักที่แสดงออกถึงความสัมพันธ์ของมนุษย์ต่อบุคคลอื่น หรือที่รู้จักเป็นความรักที่ใช้ระหว่างชายกับหญิงที่มีความรักต่อกัน ซึ่งจะเรียกผู้รักว่า”อาชิก”عاشق ส่วนคนรักเรียกว่า”มะชูก” معشوق แต่ทว่าในวรรณคดีลัทธิซูฟีและวรรณคดีเปอร์เซียคำสองคำนี้เป็นการใช้สำหรับมนุษย์กับพระเจ้า และพระเจ้าอยู่ในฐานะ”อาชิก”عاشقและมนุษย์ อยู่ในระดับ”มะชูก” معشوق เราอาจจะพบเจอในบทกวีของ เมาลานาญะลาลุดดีน รูมี (Rumi)บางบทเกี่ยวกับความรักว่า..
“รัก คือเปลวไฟอันลุกโชน มันเกิดขึ้นระหว่างผู้รักและคนรักอยู่ตลอดเวลา และแสงแห่งรักนั้น มิมีวันดับลงไป จากคนรักได้เลย”
บทความโดย ดร.ประเสริฐ สุขศาสน์กวิน