OTUZ DOQQUZUNCU HEKAYƏT

ÇinGizÇilƏrin hüCumundan xƏbƏr

Monqolların cinayəti, eləcə də tatarların monqol adı altında baş vermiş dəhşətli hücumları tarixdə qan içən qoşun adı ilə məşhurdur. Çingizin əsil adı Təmuçin olmuş özü isə Yəsukay Bahadurun oğlu, monqol qəbiləsinin rəisi idi. O, 7-ci əsrin əvvəllərində yaşamamışdı.

Çingiz 619-cu ildə, Monqolustana qayıdaraq 924-cü ildə ölmüşdü.

Monqollar uzaq şərqdə Çin sərhəddinə yaxın Təmğac dağlarında yaşayırdılar. Onlarla İslam ölkələri arasında fasilə altı aydan artıq (o zamanın miqyasına görə) çəkirdi. Monqolların ilk hücumu Türküstana oldu. Xarəzmşah Türküstanı onlara tabe etməyə məcbur oldu Monqollar yavaş-yavaş bütün Türküstan ərazisini işğal edərək hücumlarını Türküstan sərhədlərindən qıraqlara kimi genişləndirdilər.

Amansız qarət və qətllərə başlayan monqollar 616-cı ildə Xorasan torpağına hücum edərək qadın və uşaqlara belə rəhm etmədilər. Eləcə də İranın sair şəhərlərinə də həmlə etdilər. Onlar heç bir qətl və cinayət törətməkdən çəkinmirdilər.

Həzrət Əli (əleyhissalam) Sahibül Zəncin Hücumundan xəbər tutduqda (qabaqkı dastanda quyd olundu) buyurdu:

“Sanki sifətləri çəkiclə döyülmüş insanları görürəm ki, ipək paltarlar geyib cins atlar üstündə gəzərlər.

Onları üçün qan tökmək o qədər adiləşmişdir ki, hətta ölü cəsədlərin üstündən belə sərbəst keçirlər. Onların qaçanları əsir olanlardan azdır.”

Şərif Rəzi deyir: İmam Əli (əleyhissalam)-ın verdiyi bu qeybi xəbəri biz öz zamanımızda gözlərimizlə müşahidə etdik. Bu xəbərlə onun baş verməsi arasında təqribən 900 il zaman fasiləsi mövcuddur. Müsəlmanlar İslamın əvvəlindən öz dövrümüzə kimi belə bir hadisənin baş verəcəyinin intizarında idilər. Nəhayət bu vaqeə bizim əsrimizdə baş verdi. Belə ki, uzaq Şərqdən monqollar gözətçiləri İraq Şam torpaqlarına, eləcə də Xorasan və İranın sair şəhərlərinə hücum edərək misli görünməmiş vəhşiliklər törətdilər.

Çingizin əxlaqi xüsusiyyətlərindən biri aşağıdakı mövzuda qeyd olunubdur. O əmisi oğlunu öz ordusuna komandir təyin edib ona var qüvvəsi ilə öz hücumunu davam etdirməsini əmr etdi. O da həyat yoldaşı ilə xudaha-fizləşsin deyə arvadının xeyməsinə getdi. Bu xəbər Çingizə yetdikdə o saat öz əmisi oğlunu komandanlıqdan xaric edib onun yerinə başqasını təyin etdi və dedi:

“Bir adam ki, arvad onu əməl sür”ətindən az da olmuş olsa saxlayacaq komandanlığa layiq deyil.