گفتاری درباره عید سعید فطر

شب عید فطر، مانند شب قدر

 

شب عید فطر، شب نزول رحمت الهی است. شبی است که گناهان انسان آمرزیده می‌شود. در روایات آمده است که فضیلت این شب از شب قدر کمتر نیست. شب عید فطر، شبی است که خداوند عطایا و پاداش‌های خود را به مؤمنان روزه‌ دار می‌دهد. غسل کردن، زیارت امام حسین(علیه السلام)، خواندن دعاها و به جا آوردن نمازهای مستحب از جمله اعمال این شب عزیز است.

 

 

عید فطر روز تولد دوباره انسان است

 

 

عطر دل انگیز ایمان در دل‌ها به مشام می‌رسد. گلبوته‌های صبر و مبارزه با نفس در جان‌ها شکفته می‌شود. روز عید فطر همه چیز رنگ و بوی خدایی دارد. هر چه اعمال نیک، تقوا و پرهیزکاری انسان بیشتر باشد، در روز عید به خدا نزدیک‌تر و عطر و بوی عید برای او دلپذیرتر خواهدبود. عید فطر زمان شکفتن گل‌های ایمان در دل و جان انسان است. تحفه خداوند به مؤمنانی است که با سلاح روزه به غبارروبی خانه دل پرداخته‌اند. آنان که پلیدی را از جان خود بیرون رانده و به جای آن اخلاص و ایمان را جایگزین کرده‌اند. آری عید سعید فطر روز تولد دوباره انسان است.
عید سعید فطر بر تمامی مسلمانان مبارک باد

 

 

 

رحمت خدا در روز عید

 

 

خداوند برخی از روزها را نسبت به روزهای دیگر پربرکت و نورانی‌تر ساخته است. زندگی انسان آمیخته از خوشی‌ها و سختی‌ها و موفقیت‌ها و ناکامی‌ها است. در کنار دیگر روزها اعیاد الهی مانند ستاره‌های زیبا می‌درخشند.

خداوند در رو زعید، درِ رحمت خویش را به روی تمامی بندگان می‌گشاید از این رو انسان‌های گنه‌کار فرصت این را دارند تا از بخشش و رحمت الهی بهره‌ مند شوند. گویی روح انسان دوباره جوان می‌گردد و رایحه خوشبوی الهی در کالبدش دمیده می‌شود.

 

 

ضیافت خدا

 

 

انسان مؤمن در طول ماه پربرکت رمضان فرمان خداوند را اطاعت می‌کند، آنچه را که خداوند واجب کرده است، مو به مو انجام می‌دهد، رنج گرسنگی و تشنگی و تربیت نفس و عبادت حق را تحمل می‌کند و لذت ترک گناه را درک می‌کند. هر کس که در این ماه در رسیدن به حق و کسب رضای معبود گوی سبقت را برده باشد، سهم بیشتری از برکات خوان گسترده عید سعید فطر خواهد داشت.

 

 

عید فطر، عید فطرت

 

 

رمضان به پایان رسید و اینک روزی است که باید نتیجه یک ماه روزه و عبادت را جشن گرفت و چه نتیجه‌ای زیباتر از این که غنچه‌های فطرت انسان در سپیده عید فطر، شکوفا شود و جان انسان در فضای معطرش به پرواز درآید. عید فطر، عید فطرت است. روزی است که انسان به فطرت پاک خود باز می‌گردد و به شکرانه این بازگشت، به ستایش باری‌تعالی و به جشن و سرور می‌پردازد.

 

 

جشن قرب به خداوند متعال

 

 

عید فطر، روز جشن است، جشن نزدیکی و قرب به بارگاه الهی، جشنی که به مناسبت پایان یک ماه عبادت مخلصانه برگزار می‌شود. به راستی که عید فطر، روز بازگشت به فطرت، بازگشت به خدا، اتصال به آسمان و عروج به عرش اعلی است. عید فطر نمادی از پرواز انسان به ملکوت معنویت است.

 

 

عید فطر، روز بخشش گناهان

 

 

عید فطر روزی است که روزه‌داران پاداش یک ماه عبادت و کوشش خود را دریافت می‌کنند و عیدی می‌گیرند. پاداش روزه‌داران بخشش گناهان و خشنودی حضرت رحمان است. پس باید به هوش باشیم که پس از پایان این ماه مبارک در کارنامه اعمال خود جز نیکی نیاوریم و در زمین مصفّای دل جز بذر خوبی نکاریم. حضرت امیر(علیه السلام) می‌فرمایند: «کمترین پاداش روزه‌داران آن است که در آخرین روز ماه مبارک رمضان فرشته‌ای آنان را ندا می‌دهد و می‌گوید: مژده باد بر شما ای بندگان خدا، که خداوند گناهان گذشته شما را بخشید. پس مواظب باشید که از این پس چه می‌کنید.»

 

 

روز اعطای جوایز و پاداش

 

 

روز عید فطر، روزی است که از سوی خداوند متعال، میان مؤمنان جوایزی تقسیم می‌کنند. مؤمنانی که در ماه مبارک رمضان، برای رضای خداوند روزه گرفته‌اند، در این روز منتظر دریافت پاداشند. حضرت علی(علیه السلام ) در یک روز عید فطر و در خطبه نماز، فرمودند: «روز عید فطر، روزی است که نیکوکاران پاداش می‌گیرند و گناهکاران زیان می بینند.» به راستی چه پاداشی برای مؤمنان بهتر از این که گناهانشان بخشوده شود و غرق رحمت خداوند شوند.

 

 

اعمال روز عید فطر

 

 

عید سعید فطر از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اعیاد اسلامی است. از جمله اعمالی که برای این روز ذکر کرده‌اند، غسل کردن، جامه نو پوشیدن و عطر زدن و زیارت حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) است. هم‌چنین خواندن نماز عید که فضیلت بسیار دارد و این‌که روزه‌دار پیش از نماز عید افطار کند. پرداخت زکات فطره ـ و حتی جدا کردن آن از قبل ـ نیز از اعمال این روز گرامی است. پرداخت زکات فطره به مستمندان در صورت تحقق شروط آن، از واجبات موکّد است؛ زیرا علاوه بر منافع اجتماعی و اقتصادی که دارد، سبب قبولی روزه و بیمه شدن جسم و جان در برابر پیش‌آمدهای ناگواری می‌شود که ممکن است تا سال آینده برای فرد و نزدیکانش پیش آید.

 

 

کمک به نیازمندان

 

 

مسلمانان با پرداخت زکات فطره قبل از برگزاری نماز عید فطر، علاوه بر انجام وظیفه شرعی خویش باعث ریشه کنی فقر و رضایت خاطر برادران دینی و مسلمان خود می‌شوند. مسلمان زکات مال خویش را برای رضای حق و نزدیکی به خدا، قبولی روزه‌های ماه رمضان و بیمه کردن سلامت خود و خانواده تا آخر سال پرداخت می‌کنند.

 

زکات فطره، هدیه‌ای به محرومان

 

 

امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند: «کسی که روزه می‌گیرد ولی زکات فطره نمی‌پردازد، روزه او پذیرفته نمی‌شود.» از این جمله گهربار امام صادق(علیه السلام)، به اهمیت زکات فطره پی می‌بریم.

زکات فطره، هدیه‌ای است که انسان مؤمن به شکرانه یک ماه عبادت حق تعالی و بهره بردن از نعمت‌های آسمانی، به محرومان و نیازمندان پرداخت می‌کند و با این کار از خدای بزرگ می‌خواهد که جان و مال او را از گزند هرگونه آفت و بیماری، به دور دارد و دیگران را هم امکان بهره‌بردن از نعمت‌ها روزی کند.

 

 

نماز عید فطر

 

 

در روز عید سعید فطر، انسان با خواندن نماز پرشکوه عید، به معبود و ولی نعمت واقعی خویش نزدیک‌تر می‌شود. بندگان مؤمن و پرهیزکار خداوند با برآمدن اولین اشعه‌های زیبای خورشید، مهیّای برگزاری نماز پرشکوه عید می‌شوند. شکوه و عظمت نماز عید دل‌های مؤمنان را جلا می‌بخشد و دشمنان اسلام را خوار و ذلیل می‌سازد.

 

 

نماز عید، سرچشمه نور

 

 

نماز پرشکوه و دشمن‌شکن عید فطر، سرچشمه‌ای از انوار پربرکت الهی است. انسان، جان و روح خود را در زلال آن می‌شوید و به فطرت پاک خود باز می‌گردد. صفوف به هم پیوسته در نماز عید، نشانی از وحدت امت اسلامی است که مؤمنان در آن دوشادوش یکدیگر به ستایش حق تعالی می‌ایستند و نعمت‌های بیکرانش را سپاس می‌گویند.

 

 

خطبه‌های معنوی

 

 

خطبه‌های نماز عید فطر، عالی‌ترین و بهترین درس‌های معنوی را به نمازگزاران می‌آموزد. خطبه‌های نماز عید دعوت مردم به وحدت و یک‌ رنگی است. فراخوانی است برای درک و نشر فضایل اسلامی. کلاس درسی است که مسلمانان با جان و دل در آن شرکت می‌جویند و از تعالیم آسمانی‌اش بهره می‌گیرند.

 

 

خطبه حضرت امیر(علیه السلام) در روز عید فطر

 

 

حضرت امیر(علیه السلام) پس از نماز عید سعید فطر خطبه می‌خواندند و در آن، پس از حمد و ستایش خدای متعال و بیان نعمت‌های او و نیز درود و سلام بر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و خاندانش و سفارش به تقوای الهی می‌فرمودند: «خداوند ما و شما را در زمره کسانی قرار دهد که بدو امیدوار و از او هراسناکند. بدانید این روز که خداوند آن را برای شما عید قرار داده و شما را سزاوار بهره‌مندی از آن دانسته، برای آن است که نام او را بر زبان آرید تا خدا هم شما را یاد کند. او را به نیایش یاد کنید تا شما را پاسخ گوید. زکات فطره خود را بپردازید که سنت پیامبر و تکلیفی از سوی خداست. هر کس باید به نام خود و خانواده‌اش، مرد و زن و کوچک و بزرگ، یک صاع گندم یا خرما یا جو بپردازد. …خداوند همه ما را از گناه باز دارد و آخرتمان را از دنیایمان نیکوتر گرداند.»

 

 

گفتار رسول خدا(صلی الله علیه و آله) درباره عیدهای فطر و قربان

 

 

شاید هیچ جامعه و گروهی نباشد که ایام خاصی به عنوان عید نداشته باشد، اما معنی عید در میان اقوام و فرهنگ‌ها یکسان نیست. در برخی از جوامع روزهای عید، صرفا روزهای شادی و تفریح است؛ از سوی دیگر، در برخی از فرهنگ‌ها اعیاد به نوعی با دین و معنویت ارتباط داشته، یا به‌طور کلی خاستگاه مذهبی و آیینی دارند. در فرهنگ اسلامی اعیاد، یوم اللّه هستند و ارتباط تنگاتنگی با دین و مذهب دارند. پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «زمانی که وارد مدینه شدم، اهالی آن شهر از زمان جاهلیت دو روز داشتند که طی آن دو روز به بازی و تفریح می‌پرداختند. خداوند به جای آن دو روز، دو روز بهتر به شما داد، روز فطر و روز قربان.»

 

 

گفتار حضرت علی(علیه السلام) در روز عید فطر

 

 

خداوندا به ما رحم کن و با غفران و آمرزشت ما را ببخش که تو والا و بزرگ مرتبه‌ای. امروز روزی است که خداوند آن را برای شما مسلمانان عید قرار داده و شما را شایسته و سزاوار این عید ساخته است. پس همواره به یاد خدا باشید تا خدا نیز به یاد شما باشد.

او را بخوانید تا اجابت کند، در این روز سعید، زکوه فطره خویش را بپردازید که به راستی این سنت پیامبر شماست و از سوی پروردگار بر شما واجب شده است.

 

 

شباهت روز عید فطر با مقامات اخروی در کلام

حضرت علی(علیه السلام)

 

 

امیرمؤمنان حضرت علی(علیه السلام) در روز عید فطر خطبه‌ای ایراد کردند و فرمودند: ای مردم! همانا این روز، روزی است که در آن نیکوکاران پاداش می‌یابند و هرزه‌کاران زیان می‌بینند. این روز شباهت بسیاری به روز رستاخیز دارد؛ پس وقتی از خانه‌هایتان به سوی مصلا می‌روید، روزی را یاد کنید که به سوی پروردگارتان بیرون می‌آیید، هنگامی که به نماز می‌ایستید، به یاد روزی باشید که در پیشگاه پروردگارتان می‌ایستید. وقت بازگشتن به خانه‌هایتان به یاد روزی باشید که به خانه‌های خود در بهشت باز می‌گردید.

 

 

زینت عید

 

 

برای هرچیزی زینتی است؛ چنانکه حضرت امیر(علیه السلام) فرموده‌اند: زینت حکمت، پارسایی – زینت دانش، بردباری – زینت پرستش، حضور قلب و خشوع و زینت پادشاهی و حکومت، عدالت و دادگری است. در روزهای عید هم اعمال و آیین‌هایی هست که موجب زینت یافتن و آراسته شدن آن روزهاست؛ از جمله پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) می‌فرمایند: «عیدهای خود را با گفتن اللّه‌اکبر آذین بندید.» و نیز می‌فرمایند: «عیدهای فطر و قربان را با جملات لااله‌الااللّه و اللّه‌اکبر و الحمدللّه و سبحان‌اللّه آذین بخشید.»

 

 

روز بازگشت به خدا

 

 

امام سجاد(علیه السلام)، روز عید فطر را روز بازگشت به خداوند می‌دانند و می‌فرمایند: «خداوندا، در روز عید فطر که آن را برای اهل ایمان، روز عید و شادی قرار دادی و برای اهل دین خود، روز اجتماعی و همیاری مقرر فرمودی، ما به سویت باز می‌گردیم و از گناهانمان آمرزش می طلبیم.»

 

 

حیات طَیّبه

 

 

عید فطر فرصتی است برای آنکه انسان بتواند برای خود زندگی پاک و سالمی به وجود آورد. مقام معظم رهبری در این باره می‌فرمایند: «ماه رمضان و عید فطر هنگامی مبارک خواهد بود که مسلمانان بتوانند از این فرصت برای خودسازی و به وجود آوردن حیات طَیّبه در نفس خویش استفاده کنند و اصلاً از دیدگاه اسلام، همه فرایض، احکام، تکالیف، واجبات، مستحبات و احکام اجتماعی و فردی، مقدمه‌ای برایِ تسلط بر نفس و زنده شدن روح انسانی در آحاد بشر است..»